جنبه‌‌هاي فرهنگي هر چيزي در عالم، اعم از انساني، مكاني، زماني، مادی و معنوی با مسائل و ابعاد گوناگونی ازجمله جغرافيا، اقتصاد، آموزش، سياست و... ارتباط مستقيم دارد. رابطة انسان‌ها در جوامع امروزي با اين مسائل، توقعاتی خاص و متنوع را براي آنان پديد آورده است. يكي از اين انتظارات و توقعات، شناخت بايسته و شايستۀ فرهنگ بشر در گذشته‌‌هاي دور اوست. احداث بناهاي مختلف با كاربری‌‌های خاص و متناسب با زمان و همسو با فرهنگ و نیازهای محسوس در جامعه مي‌‌تواند به استحكام و پايداري تاريخ اجتماعي بشر كمك كند.
در تعريف و توجيه بناي اين مؤسسه می‌‌توان گفت این مؤسسه همان رابطة فرهنگي ويژه‌‌اي است كه توقعات انسان‌ها در جامعه‌ای روشن و پویا به‌‌وجود آورده و ايجاد آن را در حدِ اِستانداردهاي يك نياز مبرم فرهنگي قابل درك ساخته است. مؤسسة تحقيقات و نشر معارف اهل‌‌البيت(ع) مي‌‌تواند معنا و هدفی برانگيزاننده را به نمايش بگذارد و بسان الگويی فرهنگي فراروی جامعه قرار گیرد.
نماي ظاهري ساختمان مؤسسه توانسته است در معماري و در همسايگي با محيط جغرافيايي يكي ازكهن‌‌ترين شهرهاي دانش‌پرور ايران و جهان، پويايي به‌‌وجود بياورد. مردمي كه از كنار اين بنا مي‌‌گذرند، هر کدام به‌گونه‌‌ای با آن رابطه برقرار مي‌‌كنند و گويي «بنا» با آن‌ها گفت‌وگو مي‌‌كند و آنان را به خود فرا مي‌‌خواند. جامعة فرهنگي اصفهان در طول دوران‌‌هاي فرهنگ‌‌ساز خود ثابت كرده است شيفتة نگاه به طبيعت سبز و آرام و آسمان لاجوردی است و در همین راستا به آب و آباداني و گنبدهای فیروزه‌‌ای تعريف شده است. اين جامعه بقاي خود را در تحرک زیباشناسانة فرهنگ و حضور افكار بلند و رفیع مي‌‌داند و براي تنعّم از اين لطف خدايي، به پرورش و حفظ علما و فقها و انديشمندان و نشر آثار علمي و ديني آنان نياز بسيار دارد.