مشورت خواهی سیدحسین رضازاده
از عوامل رشد و موفقیت من، مصاحبت و همنشینی با صاحبان فکر و بهرهمندشدن از نظر و اندیشۀ آنان و دوری و اجتناب از طالحان است. این روحیه و خصلت چونان اصلی اساسی و پایهای، در نهاد من نهادینه شده است و به آن اعتقاد تام دارم.
(1) مرا روشنروان پیر خردمند
(3) که از بیدولتان بگریز چون تیر
(2) ز روی عقل و دانش داد این پند
(4) سرا در کوی صاحبدولتان گیر
(سعدی،گلستان)
از همان دوران نوجوانی همواره به دلایل موفقیت یا شکست افراد توجه میکردم. دلایل را در ذهنم بررسی و تحلیل میکردم تا از آنها درس بگیرم و در آینده بدانها دچار نشوم یا به آنها عمل کنم. از حاجآقا رضا گلاحمد که کارخانهداری موفق بود، اعتمادبهنفس و بلندی نظر و همّت والا را آموختم و یاد گرفتم که وقتی به موفقیت در عملی مطمئن هستم، شجاعت و شهامت خطرپذیری (ریسک) را داشته باشم. اینگونه درسگرفتن از تجارب دیگران، مصداق همان سخن مولای متقیان امام علی(ع) است که میفرماید: «چراغ راه زندگی را از پرتو نور کلمات و راهنماییهای دیگران بیفروزید» (نهجالبلاغه، خطبة 104).
خداوند متعال در آیۀ 38 سورۀ شوری، دربارة اهمیت مشورت و کسب نظر از دیگران میفرماید: ﴿وَ الَّذينَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون﴾؛ «و كسانى كه پروردگارشان را (در دعوت به ايمان و عمل) اجابت كردهاند، و نماز را برپا داشتهاند و كارشان در ميان خودشان به مشاوره برگزار مىگردد و از آنچه به آنها روزى كردهايم انفاق مىكنند.»
شعاع فکر و اندیشۀ دیگران، راه آدمی را روشن میسازد و این روشنایی زمینهساز خیر و سعادت انسان در زندگی فردی و اجتماعی میشود. امام رضا(ع) دربارة سیرۀ رسول خدا(ص) و اهتمام او به مشورتکردن و پرسیدن نظر دیگران میفرماید: «رسول خدا(ص) پیوسته با اصحابش در کار مشورت میکرد، سپس بر انجام آن تصمیم میگرفت» (وسائل الشيعه، ج 8، ص 428؛ بحارالأنوار، ج 75، ص 101).
نکتۀ مهم و درخور توجه این است که هر کسی موضوعات و مسائل را از زاویۀ خاص خودش بررسی میکند و فقط با مشورت با دیگران است که قادر میشود مسائل را از ابعاد گوناگون تجزیه و تحلیل نماید و با شور و مشورت، راه درست و اصولی انجامدادن آن موضوع را بیابد. انسان در هر سطحی از تجربه و دانش، باز از مشورت با دیگران بینیاز نیست. امام علی(ع) میفرماید: «خردمند، از مشورت با دیگران بینیاز نیست» (غررالحكم و دررالکلم، ص 778). آنچه مسلّم و بدیهی است اینکه همۀ انسانها از نظر بهرۀ هوشی در یک سطح و اندازه نیستند و حتی آنان که از بهرۀ هوشی فراوانی برخوردارند هم هرگز از مشورت و نظر دیگران بینیاز نیستند.
1 یک زمانی صحبتی با اولیا
(3) گر تو سنگ خاره و مرمر بُدی
(5) مهر پاکان در میان جانشان
(7) دست زن در ذیل صاحبدولتی
(9) صحبت صالح تو را صالح کند
2 بهتر از صدساله طاعت بیریا
(4) چون به صاحبدل رسیگوهر شوی
(6) جان مده الا به مهر دلخوشان
(8) تا ز افضالش بیابی رفعتی
(10) صحبت طالح تو را طالح کند
(مولوی، مثنوی معنوی، ص 33)