بررسی جایگاه نهضت خدمت رسانی در سوره دهر

«خدمت رسانی» نهضتی است که از سطوح زیرین تا سطوح اجرایی یک جامعه با آن درگیر هستند. برطرف کردن نیازهای افراد محروم جامعه، مسئولیتی است گران که بر تک تک افراد جامعه نهاده شده است. این اقدامات در قالب تعاون و همکاری گروهی شکلی منسجم به خود می گیرد. اقدامات عام المنفعه ای که در این راستا صورت می گیرد باید دارای سه ویژگی اصلی باشد: کیفیت، سرعت، دقت به امید آنکه بتوانیم بهترین خدمات را در کمترین زمان به دست افراد واقعی نیازمند برسانیم.

معنای واژگانی «خدمت رسانی»

ارزش «خدمت رسانی» در قرآن کریم

«خدمت رسانی» در روایات

حیطه خدمت رسانی

حیطة خدمت‌‌رسانی، گسترده و وسیع است و محدود به شرایط یا زمانی خاص نمی‌‌شود. برخی از حیطه‌ها از این قرار است: خدمات درمانی و بهداشتی خدماتت فرهنگی و آگاهی‌‌بخشی خدمات  مددکاری خدمات رسیدگی به ایتام خدمات ساخت خوابگاه‌‌‌ها خدمات ازدواج

آداب و شرایط خدمت رسانی با تکیه بر سوره انسان

آشنایی با آگاهی و شرایط هر چیز ،انسان را دقیق و منظم بار می آورد و از هرگونه تفریط و افراط دور می باشد. نکته ای که شایان ذکر است در نهادینه کردن فرهنگ خدمت رسانی بایستی اصولی را در نظر گرفت که با استفاده از این اصول بهترین خدمت رسانی را به افراد نیازمند اهدا کرد.

1.خدمت رسانی؛ بدون محدودیت زمان و مکان (یطْعِمُونَ الطَّعَامَ)

امام (علی علیه السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از طعامی که در اختیار داشتند، انفاق کردند.

انسان برای انجام دادن کار خیر (خدمت رسانی) نباید پولدار باشد، یا فرصت فوق العاده ای را برای انجام خدمت رسانی در نظر داشته باشیم؛ بلکه می توان با استفاده از کوچکترین امکاناتی که انسان در اختیار دارد به روشهای مختلف خدمت رسانی را انجام دهد.

2. دوست داشتن مال مورد انفاق قرار گرفته (وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ)

امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) طعامی را که دوست داشته اند به فقیر و اسیر داده اند

انسان از مالی یا چیزی که در اختیار دارد انفاق یا کار خیر و خدمت رسانی را انجام دهد ملاک دوست داشتن مالی است که می تواند انفاق کرد نه از زیادی یا کمی مال یا هنگامی که چیزی را دوست نداشته باشیم و بخواهیم آن را به کسی بدهیم

3. رضای خداوند، بدون انتظار تقدیر و تشکر از دیگران(لِوَجْهِ اللَّهِ)

امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) طعام را صرفا و صرفا برای رضای خدا به یتیم دادند.

در جامعه امروزی انسانهایی کار خیر انجام می دهند انتظار دارند از آنها به نحو احسن تقدیر و تتشکر شود و در هر جایی که حاضر می شوند مورد احترام جمع حاضر قرار گیرند مثلا در نظر بگیرید خیری به مسجد می رود همه حاضرین به احترام وی صلوات می فرستند اگر این کار انجام نشود به فرد خیر برمی خورد و انتظآر تقدیر و تشکر دارد.

4.خدمت به مردم نه برای دلسوزی؛برای رضای خدا (لِوَجْهِ اللَّهِ)

طعامی را که امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به یتیم داد صرفا صرفا صرفا برای رضای خدا بودنه از سر دلسوزی و یا جلب توجه.امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر این نکته تاکید دارند که فقط فقط فقط طعام را برای رضای خدا می دهند

خیلی وقتها اعمالی و رفتاری را که برای کمک به افراد نیازمند انجام می دهیم صرفا برای رفع نگرانی و دلسوزی است که به فرد نیازمند داریم و برای آسوده خاطر شدن خود این کار و رضایت خود را انجام می دهیم ولی هدف از انفاق برای انفاق کننده ؛صرفا کسب رضایت الهی است.

5.خدمت به مردم، بدون هیچ انتطاری (إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاء وَلَا شُكُورًا)

در اینجا ضمیر کم به طعام باز می گردد آنها به این نکته اشاره می کنند که ما این طعام را برای رضای خدا به شما می دهیم ،ما از شما هیچگونه تشکر و تبلیغی نمی خواهیم بلکه ما از شما هیچ چیزی نمی خواهیم بلکه فقط و فقط برای رضای خدا اینکار را انجام می دهیم. آنهامنتظر این نبودند که از ایشان تشکر و تقدیر شود بلکه معتقد بودند برای خدا این کار را انجام می دهند

خیلی وقت ها کار خیر و خدمت رسانی می کنیم ولی منتظریم که فرد حمایت شده ازما تشکر بکند؛ در حالی که اگر برای خدا انجام داده باشیم نباید انتظار هیچ گونه تشکری از آنها داشته باشیم.

6.خدمت خالصانه؛ تبلیغ الهی (انَّمَا)

حضرت علی علیه السلام ادعایی برای طعام دادن به مسکین نداشتند بلکه فقط و فقط برای خدا اینکار را انجام داد و خداوند این تبلیغ را برای وی انجام داد ند و این یک تبلیغ دایمی بود

اگر انسان خالصانه برای خدا کار بکند خداوند تبلیغ وی را می کنه کاری میکند که در بین همه عزیز بشود مثلا شهدای کربلا 72 تن بودند که صرفا برای رضای خدا رفتند و خداوند آنها را تبلیغ کرد و تمامی اتفاقات رخ داده را بدون هیچ کم و کاستی به گوش همگان رساند ولی در حال حاضر گروه داعشی(2) را می بینید که روزانه چندتن انسان را می کنشد ولی به دلیل اینکه کارشون خدایی نیست هیچ اتفاق خاصی رخ نمی دهد و چندان مورد توجه نیستند.
در صورتی که خیلی از کارهایی که ما انجام می دهیم خیلی زود فراموش می شود چون هدف آنها غیر خدایی است

و در انتها: کار خیر و خدمت رسانی پنهانی یا آشکار؟

مخفی بودن و آشکار بودن کار خیر منوط به فعل انجام کارهاست. وقتی که انسان در شرایط و موقعیت کاری برای قرار می گیرد، عمل خیر را انجام میدهد، انسان خالص منتظر نمی مونه که ببنیه چه اتفاقی برایش رخ می دهد بلکه می خواهد صرفا این کار برایش انجام شود  و هدف از انجام کار برایش مهم است نه موقعیت و شرایطی که در آن قرار گرفته است.
مثلا شخص محتاجی از شما درخواست کمک مالی کرده است ،انفاق کننده خالص نباید منتظر باشد تا کسی در آن اطراف نباشد یا منتظر کلاس گذاشتن در بین جمع حاضر باشد بلکه باید چون فرد محتاج نیاز به کمک دارد به وی کمک کند.

نتیجه

«ايمان به خداى يكتا و به رسول او و به ولايت ما اهل‌بيت نياورده كسى كه بيايد مؤمنى به نزد او براى حاجتى، پس گشاده‏رویى نكند، و اگر مي‌‌تواند حاجت او را برآورد، بر نياورد، و اگر قرض بخواهد به او ندهد. و اگر مي‌‌دانستند مردم كه مؤمن چه مقامى نزد خدا دارد، هرآينه براى تعظيمش گردن خم مي‌‌نمودند. به‌درستى كه خداوند اسم مؤمن را از اسم خود (المؤمن) مشتق فرموده، به‌جهت شرافت و تكريم او. همانا مؤمن در قيامت شفاعت مي‌‌كند و امان از عذاب مي‌دهد به گناهكاران؛ پس خداوند شفاعت او را مى‏پذيرد و امان او را قبول مي‌‌كند» (ارشاد القلوب، ج 1، ص 176).

در جامعة صنعتی امروز، پیچیدگی مسائل روزمره، نهضت خدمت‌‌رسانی را وارد مرحله‌ای تازه کرده است. امروزه، نهضت خدمت‌‌رسانی با رفاه اجتماعی در سطوح مختلف اجتماع، ارتباطی مستقیم دارد. مسلّماً هنگامی که نهضت خدمت‌‌رسانی و گرایش به همنوع در جامعه فراگیر شود، کوشش بیشتر افراد جامعه این است که سطح زندگی مردم به هم نزدیک‌تر و نابرابری‌‌های اجتماعی کمتر شود. این امر باعث افزایش امید به زندگی و بهبود کیفیت زندگی سالم در جامعه می‌‌شود.

(!) ساختمان پلاسکو، ساختمانی تجاری در ضلع شمال شرقی چهارراه استانبول، تهران بودو از آن به‌عنوان اولین آسمان‌خراش و ساختمان مدرن خاورمیانه یاد می‌شداین ساختمان ۱۷ طبقه با اسکلتِ فلزی که در سال ۱۳۴۱ افتتاح شده بود، یکی از مهمترین مراکز تولید و فروش پوشاک در تهران بودساختمان پلاسکو در روز پنج‌شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ پس از ۵۴ سال از زمان ساخت بر اثر آتش‌سوزی فرو ریخت و ۵۶۰ واحد تجاری در آن نابود شد  

(2) گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام با نام اختصاری داعش یک گروه تروریستی مسلح با اندیشه و شیوه سلفی جهادی می باشد و اعضای آن تشکیل خلافت اسلامی و اجرای شریعت را هدف نهایی شان انتخاب کرده اند

منابع: 

1- قران کریم 

2- الكافي ( ط- الإسلامية)، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏، محقق / مصحح: على اكبر  غفارى و محمدآخوندى، تهران: دار الكتب الإسلامية،ج2

3-ارشاد القلوب، حسن بن محمد دیلمی، ترجمه هدایت الله مسترحمی،  انتشارات مصطفوی تهران: 1349،ج1.