آیتالله العظمی شیخ حسین مظاهری از مراجع تقلید و رئیس حوزه علمیه اصفهان، به مناسبت یک هزار و چهارصدمین سالروز شهادت امام علی (ع) پیامی صادر کرد. در شروع این پیام آمده است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم
«إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُون» چهارده قرن از فاجعۀ عظیم و غمبار ضربتخوردن و شهادت امیرمؤمنان و مولای متّقیان، پیشوای حقیقتجویان و مقتدای آزادگان، اسوۀ عدالتطلبان و امامِ فضیلتپیشگان، حضرت علی ابنابیطالب «علیه افضل صلوات المصلّین» میگذرد و همچنان داغ این مصیبت بیانتها بر تارک تاریخ بشریّت، تازه و زنده است.
هنوز ندای آسمانی «تهدّمت و اللهِ ارکان الهُدی» در فضای هستی پیچیده است و خبر از رویارویی و نبرد بیپایان «کفر و جهل و ظلم و ضلالت» با «ایمان و علم و عدل و هدایت» میدهد. اگر چه در مصاف این دو طرز تفکّر، خون مطهّر امیرمؤمنان «سلاماللهعلیه» به دست «أشقی الأشقیاء» و به تیغ جهالت و لجاجت و ستمکاری و سفاهت، در محراب خانۀ خدا ریخته شد و انسان و انسانیّت، از وجود مبارکِ ظاهریِ آن ولیّ مطلق حقتعالی، محروم شد امّا نور اندیشۀ تابناک «ایمان و خرد و دانش و عدالت و پارسایی» که در بیان و عمل آن امام همام، تجلّی کرده بود، نه تنها به خاموشی نگرائید، بلکه همواره روشنابخش راه همۀ جویندگان حقیقت و عدالت و گرمابخش وجود همۀ آزادیخواهان و فضیلتطلبان بوده است.
آیتالله العظمی مظاهری در ادامه بیان کرده است: امروز نیز برای ما که خود را شیعه و پیرو آن امام عظیمالقدر میدانیم، درسهای حیاتبخش و تعالیم انسانساز و آموزههای جامعهساز آن وصیِّ بر حقّ رسول خدا«صلّیاللهعلیهوآلهوسلّم»، باید سرلوحۀ تفکّر و سرمشق عمل باشد: «أَلَا وَ إِنَّ لِکُلِّ مَأْمُومٍ إِمَاماً یَقْتَدِی بِهِ وَ یَسْتَضِیءُ بِنُورِ عِلْمِهِ». اگر چه ما هرگز توش و توان دستیابی به آن قلّۀ رفیع را نداریم، ولی به فرمایشِ خودِ آن وجود مقدّس، باید با پارسایی و مجاهدت و پاکدامنی و راستی، این راه نورانی و خطیر را بپیمائیم:
«أَلَا وَ إِنَّکُمْ لَا تَقْدِرُونَ عَلَى ذَلِکَ وَ لَکِنْ أَعِینُونِی بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدَاد»
از میان انبوه درسها و تعالیم سازنده و آموزندۀ امام امیرالمؤمنین«سلاماللهعلیه»، هفت آموزۀ مهم، اینک و همواره، مورد نیاز حتمی و قطعی ماست و باید در مرکز توجّهات و محور اقدامات ما قرار گیرد:
درس اوّل: «کرامت و حرمت انسان»: در اندیشۀ والای امام علی «سلاماللهعلیه» ضرورت صیانت و پاسداشت از مقام خدادادیِ کرامت ذاتیِ انسان، که او را بر سایر مخلوقات برتری بخشیده است، ریشه در نصِّ سخن خداوند تعالی دارد که: «لقد کرّمنا بنی آدم» و بدین سبب، آن حضرت، به شفقت بر خلق و مهربانی و محبت و دوستی با همگان، فرمان میدهد و تصریح میفرماید که آنان یا برادر دینیاند و یا همانندان در آفرینش: «إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْقِ».
مخاطب این درس بزرگ، همگان و به ویژه قانونگزاران و سیاستمداران و مجریان جامعه و حکومت اسلامی هستند که پاسداری از کرامت انسان و تعالی و ارتقاء آن، وظیفۀ حتمی آنان است.
مظاهری در بیان دومین درس به عنوان «خرد و عقلانیّت» ذکر کرده است: در منظومۀ فکری امیرالمؤمنین«سلاماللهعلیه»، عقل و خرد، فرستاده و پیامبرِ حق است: «العقلُ رسولُ الحقّ» و نتیجه و ثمرۀ آن، التزام و پایبندی به حقیقت است: «ثَمَرَةُ الْعَقْلِ لُزُومُ الْحَقِّ» و از اینرو هوی و هوس، دشمن این سرمایۀ بزرگ الهی است «کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحتَ هَوًى أَمِیرٍ». این بیان بلند، به خوبی نشان میدهد که همواره، عقلانیّت و اندیشهورزی در پای هوسها و هواهای بیمقدار، قربانی شده است.
در ادامه پیرامون درس سوم علم و دانش تاکید شده است: از مهمترین تعلیمات انسانساز علیبنابیطالب«علیهالسّلام» تأکید بر جایگاه علم و دانش است. آن حضرت علم را «چراغ عقل» برمیشمارد: «الْعِلْمُ مِصْبَاحُ الْعَقْلِ» و آن را برترین شرافت انسانی میداند: «لَا شَرَفَ کَالْعِلْمِ» و ریشۀ همۀ بدیها را در جهل و نادانی جستجو میکند: «الْجَهْلُ رَأْسُ الشَّرِّ کُلِّهِ». چنانکه ثمرۀ علم را عملکردن برای زندگی دانسته: «ثمرة العلم، العملُ للحیاة» و عالم حقیقی را کسی میداند که بر علم خود، عمل مینماید: «فانّ العالم مَن عَلِمَ ثمّ عَمِلَ بما عَلِمَ و وافق عملُه عِلمَهُ» و از همینرو خطر بزرگ و کمرشکن عالمان بیعمل و پردهدر را گوشزد میکند که با همدستی عاملان جاهل، مردم را یا فریب داده و یا از دین و صلاح فراری دادهاند: «قَصَمَ ظَهْرِی عَالِمٌ مُتَهَتِّکٌ وَ جَاهِلٌ مُتَنَسِّکٌ فَالْجَاهِلُ یَغُشُّ النَّاسَ بِتَنَسُّکِهِ وَ الْعَالِمُ یَغُرُّهُمْ بِتَهَتُّکِهِ» و بدین جهت صریحاً فرمان میدهد که «فَاتَّقُوا الْفَاسِقَ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ الْجَاهِلَ مِنَ الْمُتَعَبِّدِینَ أُولَئِکَ فِتْنَةُ کُلِّ مَفْتُون»: از عاملان بیعمل و عابدان نادان بپرهیزید که اینان مایۀ فتنه و اغوای هر سادهلوح و اغوا شدهای هستند.
وی با بیان اینکه مخاطب اول این درس سازنده، همۀ مجامع علمی، اعمّ از حوزههای علمیّه و دانشگاهها، خصوصاً عالمان دینی که تصدّی امور مذهبی و اعتقادی مردم به دست آنان است میباشند، در ادامه درس چهارم را اخلاق و تقوا عنوان کرده و ادامه داده است: علی«علیهالسّلام» مظهر تقوا و مولای متّقیان است. سیرۀ او و تمام ابعاد زندگی او بر مدار تقوا و اخلاق است و درس بزرگ او اخلاقمداری و پرهیزکاری است.
در اندیشۀ علی«علیهالسّلام» پارسایی و تقوا، رأس و رئیس اخلاق است: «التُّقی رییس الاخلاق» و اساساً همۀ سخنان انسانساز و بیانات جامعهپرداز امیر مؤمنان«علیهالسّلام»، درسِ اخلاق و تقوا است، چنانکه باید کتاب شریف «نهجالبلاغه»، این برادر عظیمالقدر قرآن کریم را در یک کلمه، «تقوانامه» و یا «منشور اخلاق» بنامیم و از این جهت باید این کتاب حیاتبخش و انسانساز را در مرکز توجّهات خود قرار دهیم و از نور آن کتابِ روشنا بخش، برای تعالیِ اخلاق و ارتقاء تقوا و پارسایی در جامعۀ اسلامی، کمک و مدد بگیریم.
درس پنجم: عدالت و دادگری؛ آیتالله مظاهری در پیام خود ادامه داده است: علی(ع) مظهر تمامنمای عدل و داد است و نام مبارک آن امام همام در طول تاریخ، همدوش عدالت و دادگری بوده و خواهد بود. در اندیشۀ آن حضرت، «عدالت»، شالودهای است که جهان هستی بر آن استوار گشته است: «الْعَدْلُ أَسَاسٌ بِهِ قِوَامُ الْعَالَمِ» و بدین سبب، ترازویی که خداوند سبحان در میان خلق خود، نهاده است و آن را برای برپاداشتن حق، نصب فرموده، عدالت است: «إِنَّ الْعَدْلَ مِیزَانُ اللَّهِ الَّذِی وَضَعَهُ لِلْخَلْقِ وَ نَصَبَهُ لِإِقَامَةِ الْحَقِّ».